پارس ادب

ضرب المثل هایی که با حرف ((چ)) آغاز می‌گردند

چاقو دسته خودش را نمی‌بُرد

بستگان و نزدیکان به یکدیگر خیانت نمی‌کنند.

 

چاه باید از خوش آب داشته باشد

انسان باید ذاتاً خودش خمیره و وجود کاری را داشته باشد.

 

چاه کن همیشه ته چاه است

کسی که بد خواه دیگران باشد خود نیز دچار مشکل و گرفتاری خواهد شد.

 

چاه مکن بهر کسی اول خودت دوم کسی

هر کس به دیگران بدی کند و ناراحتی به وجود آورد، خوش هم به آن دچار خواهد شد.

 

چپ چپ نگاه کردن

نگاه خشم آلود و غضبناک و قهر آمیز.

 

چپ می‌ره راست می‌آید

کار یا حرف ناراحت کننده‌ای را مدام تکرار کردن مثل: گله، بهانه گیری، توقع بی‌جا، منت گذاشتن و غیره.

 

چپ اندر قیچی

به هم ریخته و آشفته. کج و راست بودن و پیچ و خم داشتن چیزی.

 

چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی

نتیجه کار نسنجیده و تحقیق نشده، پشیمانی و زیان است.

 

چراغ ظلم تا صبح نمی‌سوزد

ظلم و ظالم همیشه دوام نمی‌یابد.

 

چراغانی پارسال

به کسی که در جریان امری نباشد و سؤوالات ناشی از عدم اطلاع بکند، می‌گویند.

چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است

اول رسیدگی به وضعیت خود و خانواده و فراهم کردن آسایش آن‌ها سپس کمک به دیگران.

 

چشته خور

کسی که مفت‌خوری و کمک گرفتن همیشگی از دیگران عادت کرده باشد.

 

چشم بسته غیب می گوید

کس که از موضوعی روشن و واضحی خبر می‌دهد.

 

چشمت روز بد نبیند

در هنگام تعریف موضوع و صحنه بد و ناراحت کننده یا ترسناک که آرزو کنند شنونده از دیدن آن دور باشد.

 

چشم چشم را نمی‌بیند

تاریکی بیش از حد.

 

چشم حسود کور

انشاالله کسی که نمی‌تواند خوشی و پیشرفت کسی را ببیند کور شود.

 

چشم دیدن کسی را ندارد

بسیار حسود و بدخواه است.

 

چشم زدن

نظر زدن، وقتی کسی یا چیزی با دیدن و تعریف کسی بیمار یا خراب یا دچار خطر و ضرر می‌شود.

 

چشم و دل سیر

نسبت به مال یا خوردن بی‌تفاوت بودن و طبع بلند داشتن.

 

چشم و گوش بسته

کسی که از حقایق امور آگاه نیست و چیزی نمی‌داند.

 

چشم‌ها را درویش کردن

نظر ناپاک نداشتن، چشم روی چیزی یا کاری بستن و دیده را نادیده کردن.

 

چشم‌هایش آلبالو گیلاس می‌چینه

اشتباهی دیدن، چیزی را که جلو چشم است نمی‌بیند و از این و آن سوال می‌کند.

 

چشمش هزار کار می‌کنه که ابروش نمی‌دونه

زیرک و موذی.

 

چشم هم چشمی

رقابت از روی حسادت.

 

چمچاره

راه چاره پوچ و بیهوده‌ای که در هنگام خشم یا برای شوخی ارائه می‌گردد.

 

چنته خالی شدن

تمام شدن، از دست دادن و نداشتن سرمایه یا علم و یا سخنی برای گفتن و...

 

چند کلمه هم از مادر عروس بشنو

تمسخر و تحقیر کسی که خود را داخل حرف دیگران کند.

 

چنگی به دل نمی‌زند

چیزی که جالب و دلچسب نباشد و مطبوع و مطلوب واقع نشود.

 

چوب خدا صدا نداره، اگر زنه دوا ندارد

وقتی خدا بخواهد کسی را تنبیه کند به طریقی چنان درمانده و گرفتارش می‌کند که شخص حتی فکرش را نکرده.

 

چوب خط پر شدن

زیاد شدن بدهی و یا پر و لبریز شدن پیمانه عمر.

 

چوب دو سر طلا

کسی که نزد هر دو طرف دوست و دشمن خفیف و بی‌آبرو شده باشد.

 

چوب را که برداری گربه دزد فرار می‌کنه

مقصر با کوچک‌ترین حرکتی می‌ترسد و می‌گریزد.

 

چوب لای چرخ کسی گذاشتن

اشکال تراشی و مزاحمت، جلوگیری از پیشرفت کار.

 

چوب معلمه گُله، هر کی نخوره خُله

خشم و عتاب معلم نه از سر آزار بلکه عین مهربانی است و هر کس آن را تجربه نکرده باشد در واقع چیزی نیاموخته.

 

چوپان بی‌مزد

زحمت بی‌فایده، برای نادان و حق ناشناس رنج بردن.

 

چو دخلت نیست، خرج آهسته‌تر کن

باید متناسب با مقدار موجودی و درآمد خرج کرد.

 

چوسی آمدن

قمپز در کردن، تعاریف مبالغه‌آمیز و فخر فروشانه.

 

چهار دیواری اختیاری

معمولاً در جواب اعتراض همسایه در مورد ایجاد مزاحمت می‌گویند؛ یعنی صاحب خانه هستم و اختیار تام امور خانه را دارم.

 

چهار چشم نگاه کردن

با دقت و با کنجکاوی یا تعجب نگریستن.

 

چهارشنبه یکی پول گم می‌کنه یکی پیدا می‌کنه

موقعی که رنج و غم کسی باعث شادی دیگران شود.

 

چهار میخه کردن

محکم کاری کردن.

 

چهار نعل تاختن

تندروی در هرکاری.

 

چه علی خواجه، چه خواجه علی

فرقی نمی‌کند، هر دو حرف یا هر دو حساب یکی است و اختلافی ندارد.

 

چه کشکی، چه پشمی

انکار طلب یا وعده و قول و...

 

چیزی که عوض نداره گله نداره

نباید از مقابله به مثل ناراحت شد.

ضرب المثل های عامیانه به ترتیب حروف الفبا

 

الف	ب	پ	ت	ث	ج	چ	ح	خ	د	ذ
ر	ز	ژ	س	ش	ص	ض	ط	ظ	ع	غ
ف	ق	ک	گ	ل	م	ن	و	ه	ی	همه

 

 

لطفا بانظرات خود ما را برای ادامه راه دلگرم کنید.

سپاسگزارم

مدیریت سایت پارس ادب

ضرب المثل هایی که با حرف ((ج)) آغاز می‌گردند

جا تره بچه نیست

وقتی چیزی یا کسی در محل مورد انتظار نباشد

 

جانا سخن از زبان ما می‌گویی

حرف دل خود را از زبان طرف صحبت شنیدن.

 

جان به لب رسیدن

تحمل رنج و سختی زیاد.

 

جانماز آب کشیدن

خشکه مقدسی و تظاهر به تقدس و ایمان، در حدی که پاکی جانماز شک کند.

 

جای سوزن انداختن نیست

شلوغی و ازدحام و فشردگی جمعیت است که به اندازه پایین آمدن سوزن جا وجود ندارد.

 

جایی نمی‌خوابه آب زیرش بره

آدم زرنگ و زیرکی کگه کاملاً مواظب است و کاری نمی‌کند که باعث ضرر و زیانش شود.

 

جسته گریخته

حرف یا موضوعی که کم و بیش پراکنده و ناقص گفته یا شنیده شود.

 

جلوی حرف مردم را نمی‌توان گرفت

سفارش در مورد بی‌اعتنایی به حرف مردم.

 

جلوی ضرر را از هر کجا بگیری منفعت است

در هر مرحله بتوان به ضرر و زیان خاتمه داد کم‌ترین فایده‌اش ضرر کردن بیشتر است.

 

جلوی کسی گاو زمین زدن

نهایت مهمان‌نوازی و خیر مقدم از رودربایستی.

 

جمعتان جَمعه، یکی‌تون کَمه

معمولاً کسی که تازه وارد جایی شود خطاب به جمع می گوید.

 

جنس ارزان را پولدارها می‌خرند

چون جنس ارزان بی‌عیب و یا با دوام نیست، لذا باید مجدداً خریداری شود یا پولی صرف تعمیرش گردد.

 

جنگ اول به از صلح آخر

وقتی تمام حرف‌ها و قرار مدارها و حساب کتاب‌ها در همان ابتدای کار گفته شود بعداً دلخوری و ناراحتی پیش نمی‌آید.

 

جنگ زرگری

جنگ و جدال ساختگی برای گول زدن و سود بردن.

 

جواب ابلهان خاموشی است

با نادان و یا کسی که خود را به نفهمی زده نباید هم کلام شد و جوابش را داد.

 

جواب‌ های! هوی

جواب فحش و بد زبانی، خشونت و بدزبانی و جواب خوبی و خوش زبانی، ملایمت و خوش‌زبانی است.

 

جوان است و جویای نام آمده

تازه‌کار یا جوانی که غرور و جسارت و هارت و پورت زیادی داشته و به دنبال کسب شهرت و مقام باشد.

 

جوان‌ها در قفسند، پیرها در هوسند

معروف است که پیرها بیشتر از جوان‌ها سر وگوششان می‌جنبد.

 

جوانی کجایی که یادت بخیر

کسی که به پیری رسیده باشد و با تاسف و حسرت دوران جوانی و نشاط خود را بیاد آورد.

 

جوانیه و نادانی

تبرئه جوان و توجیه حرکات و اعمال ناپسندش.

 

جو بده منزل عوض کن

امر به آماده شدن برای رفتن و جا عوض کردن و مرخص شدن از جایی.

 

جوجه را آخر پاییز می‌شمارند

نتیجه کار آخرش مشخص می‌شودنباید از ابتدا زیاد دلخوش و امیدوار بود.

 

جور استاد به ز مهر پدر

خشونت و سخت‌گیری و آزار معلم و استاد از محبت و نوازش پدر هم بهتر و مفیدتر است.

 

جوش نزن شیرت خشک می‌شه

به کسی که در مورد چیزی یا در مشاجره سر و صدا می‌کند و حرص می‌خورد می‌گویند.

 

جو فروش گندم نما

کسی که ظاهری خوب و باطنی نازیبا دارد.

 

جون به جون کسی کردن

برای فهماندن مطلب به شخص نفهم، لجوج یا بد جنس و یا برای کار آمدن و جذب او از جان مایه گذاشتن وآخر هم نتیجه نگرفتن.

 

جون به عزرائیل نمی‌ده

سخت‌گیر، خسیس.

 

جـون تو جـون خونه، علی‌الخصوص صندوق‌خونه

کسی که بخواهد خانه‌اش را به کسی بسپارد به شوخی این سفارش را می‌کند.

 

جهود بازی در آوردن

سر و صدا و بی‌آبرویی کردن.

 

جهوده خون دیده

کسی که از اندک خون و جراحت بترسد. ترسو

 

جیب گدا ته نداره

اشاره به اشخاصی که برای جمع‌آوری پول حرص می‌زنند.

جیبش را تار عنکبوت زده

بی‌پول و فقیر شدید.

 

جیک نزدن

کوچک‌ترین حرفی نزدن، صدایی از کسی در نیامدن.

 

جیک و پیکشون یکی است

همه حرف‌ها و راز و رمزشان پیش هم است.

 

جیگر جیگره، دیگر دیگره

عشق و محبت نسبت به جگر گوشه با عشق و محبت دیگران فرق می‌کند.

 

جیم شدن

گریختن و ترک کردن جایی به طور پنهانی و ناگهانی.

 

ضرب المثل های عامیانه به ترتیب حروف الفبا

 

الف	ب	پ	ت	ث	ج	چ	ح	خ	د	ذ
ر	ز	ژ	س	ش	ص	ض	ط	ظ	ع	غ
ف	ق	ک	گ	ل	م	ن	و	ه	ی	همه

 

لطفا بانظرات خود ما را برای ادامه راه دلگرم کنید.

سپاسگزارم

مدیریت سایت پارس ادب

 

 ضرب المثل هایی که با حرف ((پ)) آغاز می‌گردند

پا بند شدن

گرفتار و اسیر چیزی یا کسی شدن به دلیل انس و علاقه یا به دلایل اخلاقی و وجدانی.

 

پاپوش درست کردن

برای کسی دردسر و مزاحمت به وجود آوردن و موقعیتش را خراب کردن.

 

پاچه پاره

بی‌حیا و بی‌آبرو و دریده.

 

پا در کفش کسی کردن

مزاحمت، فضولی و دخالت در کار کسی.

 

پا را به اندازه گلیم باید دراز کرد

در انجام کارها باید حد مرز خود را شناخت و به اندازه شأن و وسع و توان خود پیش رفت.

 

پارسال دوست امسال آشنا

به کسی که بعد از غیبت و مدت طولانی او را ببینند می‌گویند، یعنی قبلاً دوست و صمیمی بودیم، اما حالا فقط با یکدیگر آشنایی داریم.

 

پا روی دم کسی گذاشتن

کار به کار کسی داشتن و با دخالت و ایجاد مزاحمت او را اذیت کردن.

 

پا سوز شدن

به پای کسی یا چیزی هدر رفتن و سوختن.

 

پاشنه دهن را کشیدن

زبان به فحش و بد و بی‌راه و ناسزا باز کردن.

 

پایان شب سیه سپید است

نباید نا امید شد زیرا بالاخره پس از رنج و سختی خوشی و راحتی است.

 

پایش روی پوست خربزه است

دارای موقعیت بسیار سست و لغزنده و خطرناک است.

 

پایش روی مار باشد بر نمی‌دارد

اشاره به تنبلی و بی‌حالی بیش از حد.

 

پایش لب گور است

عمرش رو به پایان است، آخر عمرش است.

 

پته روی آب افتادن

رسوا و برملا شدن، رو شدن و افشا شدن راز و رمز.

 

پدر عشق بسوزد

شکوه عاشق از دردها، غم‌ها و دردسرهای عشق و عاشقی.

 

پر باز کردن

از غم و رنج و سختی رهیدن و بیش از حد خوشحال شدن.

 

پُرسان پُرسان می‌توان رفت هندوستان

پرسیدن عیب نیست و می‌توان به مقصود رسید وکامروا شد.

 

پز عالی، جیب خالی

کسی که ظاهری آراسته و فریبنده دارد ولی پول و مال منالی ندارد.

 

پسر نوح با بدان بنشت خاندان نبوتش گم شد

اشاره به تأثیر همنشین بد.

 

پشت چشم نازک کردن

کسی که خودش را بگیرد و با بی‌اعتنایی و فخر‌فروشی و افاده با کسی برخورد کند.

 

پشت دست داغ کردن

توبه از تکرار کاری به دلیل ضرر و پشیمانی و یا توقع بی‌جا طرف مقابل.

 

پشت گوش انداختن

بی‌اعتنایی و بی‌اهمیتی نسبت به خواهش یا فرمان کسی.

 

پشه لگدش کرده

آدم ضعیف یا نانازی که با کوچک‌ترین کسالت از پا درآمده.

 

پنج انگشت یکی نمی‌شود

همه انسان‌ها از لحاظ صفت و روحیات یک جور و مثل هم نیستند.

 

پوست انداختن

برای انجام کاری یا در برخورد با موقعیت ناموافقی رنج و مرارت و مشقات فروان کشیدن.

 

پول بده سر سیبیل شاه ناقاره بزن

اشاره به مبالغه‌آمیز به قدرت و کارآمدی پول و یا همچنین رشوه در پیشبرد کارها.

 

پول پول می‌آورد

هرچقدر پول و سرمایه بیشتر باشد به همان نسبت سود و بازدهی آن بیشتر خواهد بود.

 

پول‌دار به کباب، بی‌پول به دود کباب

آدم بی‌پول ناچار با رویا و خیال داشتن چیزی خوش است.

 

پول را روی مرده بگذاری زنده می‌شود

مبالغه در مورد کاربرد پول و ثروت.

 

پولش از پارو بالا می‌رود

آدم بسیار ثروتمند و پو‌ل‌دار را می‌گویند.

 

پول علف خرس نیست

اشاره به خرج‌تراشی و بیهوده خرج کردن پول.

 

پول مثل چرک کف دست است

همانطور که چرک دست بالاخره پاک شده و از بین می‌رود، پول هم بالاخره خرج می‌شود و نمی‌ماند.

 

پهلوون پنبه

پهلوان پوشالی و دروغین، طعنه به آدم ضعیف.

 

پیاز هم داخل میوه‌ها شد

اشاره به شخص فرومایه و بی‌مقدار که خود را داخل حرف یا کار بزرگ‌تر و بالاتر از خود کند.

 

پیرم و می‌لرزم، به صد جون می‌ارزم

با اینکه پیر و لرزان شده‌ام از صد جوان نیرومندتر و کارآمد‌تر هستم.

 

پیراهن عثمان کردن

چیزی را بهانه شر و نزاع و بگیر و ببند و تسویه حساب قرار دادن.

 

پیش قاضی و معلّق بازی؟!

نزد آدم رند و همه فن حریف نمی‌توان ادعای زرنگی و زیرکی کرد.

 

پیش کور یک چشمی پادشاه است

ارحج و برتر بودن چیز یا شخص بد بر بدتر.

 

پیمانه کسی پر شدن

به دو معنی:

صبر کسی تمام شدن.

عمر کسی به پایان رسیدن.

 

پیه‌اش به تنت خورده

گیر فلان کس یا فلان چیز یا فلان کار افتادنو ضرر و صدمه‌اش به دیگران رسیدن.

 

پیه زیادی را به پاشنه مالیدن

اسراف و نفله کردن چیزی که زیاد باشد.

ضرب المثل های عامیانه به ترتیب حروف الفبا

 

الف	ب	پ	ت	ث	ج	چ	ح	خ	د	ذ
ر	ز	ژ	س	ش	ص	ض	ط	ظ	ع	غ
ف	ق	ک	گ	ل	م	ن	و	ه	ی	همه

 

لطفا بانظرات خود ما را برای ادامه راه دلگرم کنید.

سپاسگزارم

مدیریت سایت پارس ادب

 

 

ضرب المثل هایی که با حرف ((ب)) آغاز می‌گردند

 

باباش چی بود که بچه‌اش باشه

وقتی از بچه یا فرزند کسی شکایت شود می‌گویند.

با پنبه سر بریدن

با نرمش و زیرکی به کسی صدمه ردن، دشمنی و خصومت پنهان از طریق دوستی.

 

با حلوا حلوا گفتن دهان شیرین نمی‌شود

با حرف زدن کاری درست نمی‌شود باید تنبلی را کنار گذاشت و اقدام کرد.

 

با خودش هم قهر است

به آدم اخمو و عبوس و ترش‌رو می‌گویند.

 

باد آورده را باد می‌برد

مال یا چیزی که مفت و بدون زحمت بدست آمده باشد راحت هم از دست می‌رود.

 

با دست پس می‌زنه با پا پیش می‌کشه

کسی که رفتار دوپهلو داشته باشد یعنی در ظاهر از چیزی یا کسی دوری و خودداری کرده و بی‌میلی نشان دهد اما در واقع به آن تمایل داشته باشد.

 

با دمش گردو می‌شکنه

نهایت خوشحالی (اشاره به موش در هنگام یافتن گردو).

 

با دم شیر بازی کردن (بازی بازی با دم شیر هم بازی؟!)

کار خطرناک انجام دادن.

 

بادمجان بم (بد) آفت ندارد

کسی که هیچ عارضه و ناراحتی او را از پا نیفکند و بر او اثر نکند. کنایه از افراد و یا اشیاء مقاوم و جان سخت.

بادمجان دور قاب چین

متملّق و چاپلوس.

 

با دوستان مرّوت، با دشمنان مدارا

اگر می‌خواهیم آسوده و بی دغدغه زندگی کنیم طریقه معاشرت چنین است. رفتاری جوان‌مردانه با دوستان و تحمل دشمنان.

 

باران آمد ترک‌ها هم رفت

هنگامی که گذشت زمان موجب از یاد رفتن بدی‌ها و سوابق زشت کسی شود.

 

بار کج به منزل نمی‌رسد

با تقلّب و نیرنگ و خلاف نمی‌توان کاری از پیش برد و یا آن کار نتیجه خوبی ندارد.

 

باری به هر جهت

کار سر هم‌بندی و از سر بی‌علاقگی.

 

بازار شام

کنایه از جای بسیار شلوغ و آشفته.

 

با زبان بی‌زبانی

با رفتار و عمل و با اشاره غیر مستقیم منظور خود را به کسی فهماندن.

 

باز ته خیار تلخ شد

حرف کسی که اشتباه و خطایی از او سر زده و کار یا چیزی بد و خراب از آب در آمده باشد و از او ایراد گرفته باشند. مشخص شدن ماهیت کسی که علیرغم سرشتش نمی‌خواسته کار درستی را انجام دهد و نتیجه‌اش معکوس باشد.

 

بازی اشکنک داره سر شکستنک داره

در بازی خواه ناخواه به انسان آسیب هم ‌می‌رسد. انجام هر کاری با خطرات و مشکلاتی همراه است.

 

باغ تفرج است و بس، میوه نمی‌دهد به کس

کنایه از دنیا و یا هر چیز و هر کس دیگری که ظاهری زیبا و فریبنده داشته باشد اما مفید و سودمند نباشد و ارزش امید بستن نداشته باشد.

بالا آنجاست که بزرگ نشسته باشد

برای انسان بزرگ و متشخص بالا و پائین مجلس تفاوت نمی‌کند و در واقع هر جا که او نشسته باشد همانجا بالا و صدر مجلس است.

 

بالاتر از سیاهی رنگی نیست

آخرین حد هر چیز بد و یا خطرناک که دیگر بدتر و خراب‌تر از آن وجود نداشته باشد و در آن مرحله قید همه چیز را بزنند و خود را برای بدترین حالت ممکن آماده کنند.

 

بالاتو دیدم، پائینت را هم دیدم

اشاره به چاخان‌بازی و دروغ‌گویی کسی؛ روزی گدایی در خانه‌ای را زد، صاحب‌خانه که روی پشت بام بود گفت: اگر پائین بودم چیزی می‌دادم. دفعه دیگر وقتی گدا آمد و چیزی طلب نمود صاحب‌خانه گفت: اگر در بالاخانه بودم برایت می‌آوردم و گدا گفت...

 

بالا خانه‌اش را اجاره داده

عقل و شعور و معرفت را از دست داده، دیوانه شده.

 

بالای چشمت ابروست

به افراد پر توقع که زود از هر حرفی ناراحت می‌شوند حتی نمی‌توان گفت: بالای....

 

با لباس سفید می‌آید با کفن سفید می‌رود

عقیده و سفارش بزرگ‌ترها در مورد ازدواج مبنی بر اینکه: دختر وقتی شوهر کرد و با لباس سفید عروسی به خانه شوهر رفت باید تا آخر نزد او مانده و با خوب و بدش بسازد و فکر جدایی را از سر بیرون کند تا اینکه با مرگ خانه را ترک نماید.

 

باید چراغ بردارد و عقبش بگردد

در حسرت چیز یا کسی که قدرش را ندانسته‌اند و اکنون از دست رفته می‌گویند.

 

با یک دست نمی‌شود دو تا هندوانه برداشت

در آن واحد نمی‌توان دو کار مختلف را با هم انجام داد چرا که در نهایت هیچکدام به سرانجام درستی نمی‌رسد.

 

با یک غوره سردیش می‌کنه با یک مویز گرمیش

آدم ضعیف البُنیه‌ای که با کوچک‌ترین چیزی وضعیت مراجی‌اش تغییر کند و همچنین آدم ضعیف النفسی که طبق گفته و نظر این و آن تغییر عقیده دهد.

 

با یک گل بهار نمی‌شه

با دیدن جزء و یک نشانه مثبت نمی‌توان نتیجه‌گیری کاملاً امیدوارانه و کلی کرد.

 

بچه زاییدم قاتق نونم باشه قاتل جونم شد

گله از بچه ناخلف و ناسازگار و دردسر آفرین.

 

بخت یکبار در خونه آدم را می‌زنه

اشاره به اینکه باید از فرصت‌های بدست آمده حدکثر استفاده را برد.

 

بخشش از بزرگ‌تر است

همیشه گذشت و بخشش از کسی است که بزرگتر (از لحاظ سنی) و یا بزرگوارتر است.

 

بخند تا دنیا به رویت بخندد

بهترین برخورد با روزگار و سختی‌ها و مشکلات آن، که در نتیجه زندگی آسان‌تر سپری خواهد شد. راحت‌تر با مشکلات برخورد کردن.

 

بخور و بخواب کارمه، الله نگهدارمه

از زبان تنبل و مفت‌خور و بیکاره.

 

بخیه صد تا یک قاز زدن

رحمت بی‌فایده، کار کم درآمد، گله خیاط‌ها از کم سودی شغلشان.

 

بدتر از کوری بی‌شعوری

شعور و معرفت برای انسان والاترین ارزش محسوب می‌شود و وجود آن حتی از نعمت بینایی نیز محسوس‌تر و مهم‌تر است؛ زیرا نقصان هر چیز جبران‌پذیر است جز نقصان عقل و شعور.

 

بدم! بمیر و بدم!

خطاب به آدم تنبل و فرصت‌طلب که بخواهد از زیر کار شانه خالی کند.

 

بدهکار را هیچی نگی طلبکار می‌شه

سکوت و کوتاهی در مطالبه بدهکار را پررو و بی‌خیال می‌کند.

 

برادر را جای برادر نمی‌گیرند

کسی را به جای کس دیگر بازخواست یا مجازات نمی‌کنند.

 

برادریمان به جا، بزغاله یکی هفت صنار

دوستی و نزدیکی به جای خود، حساب و کتاب هم به‌ جای خود.

 

برای خالی نماندن عریضه

انجام کاری ظاهری و نه چندان مهم و با ارزش بنا بر مصلحت.

 

برای کسی بمیر که برات تب کنه

برای کسی که ناراحت باش و خودت را به آب و آتش بزن که او هم متقابلاً تو را دوست داشته باشد.

 

برای لای جرز خوبه

به هیچ دردی نمی‌خورد (برای هیچ کاری مفید نیست).

 

برای نهادن چه سنگ و چه زر

وقتی قرار است انسان هر آنچه از مال و مکنت را که دارد در این دنیا بگذارد و برود چه فرقی می‌کند سنگ و ریگ بی‌مقدار باشد یا زر و گوهر.

 

برای هفت پشتم بسه

زیاد و بیش از اندازه بودن چیزی.

 

برای همه مادره برای من زن بابا

کسی که برای دیگران کارآمد و دلسوز و مهربان باشد و برای دوستان و بستگان نامهربان و بی‌تفاوت یا حتی بد خواه باشد.

 

برای یک بی‌نماز در مسجد را نمی‌بندند

به خاطر یک استثنا از قرار و قاعده مرسوم چشم نمی‌پوشند.

 

برای یک دستمال قیصریه را به آتش کشیدن

برای سودی مختصر باعث زیان و خسارت کلی شدن.

 

بُر خوردن

قاطی و هم تراز شدن کسی با جمعی به طور تصادفی.

 

برزخ شدن

دلتنگ و غمگین و کسل شدن.

 

برق از سر پریدن

از شنیدن خبری یا قیمتی که انتظار آن نمی‌رود، متحیر و شوکه شدن.

 

برگ سبزی است تحفه درویش

تعارف و تواضع در هنگام تقدیم پیشکشی.

 

برو کشکت را بساب

به دنبال کار خودت برو و به کار دیگران و در کاری که به تو مربوط نیست دخالت نکن.

 

بره کلاه بیاره، سر را با کلاه می‌آورد

کنایه از آتشی بودن و تندروی و شرارت شخص. رفتار افراطی و نامناسب در برخورد با موضوع یا شخصی.

 

برهنه و خوشحال

بی‌خیال، کسی که حتی در شدت فقر شاد و دور از غم باشد.

 

بُزخر

کسی که جنسی را به زیر قیمت واقعی آن بخرد.

 

بزک نمیر بهار می‌یاد، کُمبزه خیار می‌یاد

حرف و وعده‌های سر خرمن و از سر باز کُنک به کسی دادن.

 

بزن بر طبل بی‌عاری که آن هم عالمی دارد

در زندگی خود را به بی‌عاری، بی‌دردی و بی‌خیالی زدن.

 

بزنم به تخته

عقیده بر این است که هنگام تعریف از حُسن کسی یا چیزی برای چشم نخوردن به تخته یا وسیله چوبی ضربه می‌زنند.

 

بسا کسان که به روز تو آرزومندند

اشاره به کسانی که از شرایط و وضعیت موجود خود ناراضی بوده و ناشکری و ناسپاسی می‌کنند، در حالی که خیلی ‌ها به همان موقعیت حسرت برده و آرزو می‌کنند که به جای او باشند.

 

بسیار سفر باید تا پخته شود خامی

سفر و رنج سفر به انسان چیزهای مختلفی می‌آموزد و او را با تجربه و پخته می‌کند و تکرار این سفرها و تحمل سختی‌ها و افزایش دانسته‌ها کم‌کم انسان را به پختگی لازم می‌رساند.

 

بعد از سیری لقمة پنج سیری

نظیر: آدم سیر شصت لقمه می‌خوره.

 

بعد از نود و بوقی

پس از مدت زمان بسیار طولانی.

 

بعد از یک عمر گدایی شب جمعه یادش رفته!

پس از چندین بار تکرار کاری و داشتن تجربه کافی مرتکب اشتباه شدن.

 

بفهمی نفهمی

حالت بینابین و غیر قطعی برای هر چیزی.

 

بکُشید و خوشگلم کنید

کسانی که برای زیباتر شدن حاضرند هر رنج و درد جسمانی را تحمل کنند.

 

بگذار خودم را جا کنم، آن وقت ببین چه‌ها کنم

عقیده کسی که در ابتدای کار برای رسیدن به هدف و پیشبرد کارش خود را جلوه داده و سازگاری و حوصله داشته باشد و وقتی موقعیت خود را تثبیت کرد و بر اوضاع مسلط شد هر طور دلش خواست رفتار کند.

 

بگذار در کوزه آبش را بخور

نوشته، سند و یا هر چیز دیگری که بی‌ارزش و بی‌خاصیت و به درد نخور باشد.

 

بگیر ببند، بده دست پهلوون

کسی که وقتی همه‌ کارها با کوشش و زحمت و هنر دیگری انجام شده آن را به نام خود تمام کند.

 

بلا نسبت

عبارتی که در پوزش خواهی از به زبان آوردن مطلبی زشت یا رکیک می‌گویند.

 

بُل گرفتن

با رندی و زرنگی از فرصت غیر منتظره‌ای به سود خود استفاده کردن.

 

بلندگو قورت دادن

اشاره به صدای خیلی بلند و گوش خراش.

 

بند دل پاره شدن

یکباره و به شدت ترسیدن و وحشت کردن.

 

بند را آب دادن

لو دادن و از دست دادن چیزی. فاش شدن راز.

 

بو بردن

مطلع و با خبر شدن از چیز یا کاری مخفی.

 

بوی حلواش می‌آمد

کسی که پایان عمرش نزدیک بوده و آثار مرگ در او پدیدار شده باشد.

 

به اسب شاه گفتند یابو

به کسی که از کوچک‌ترین حرف یا حرکتی ناراحت شده و قهر کند.

 

به اسم بچه، مادر می‌خوره قند و کلوچه

استفاده از موقعیت و توفیق دیگری نظیر: به نام من به کام تو.

 

به پست کسی خوردن

بر حسب تصادف به کسی برخورد کردن.

 

به تریج قباش خورده

کسی که از حرفی یا کاری بدش آ»ده و به شخصیتش بَر خورده باشد.

 

به تیپ هم زدن

دو نفر که بر سر موضوعی اختلاف پیدا کرده و با جار و جنجال و مرافعه از یکدیگر جدا شوند.

 

به تیر غیب‌ گرفتار شدن

به مرگ یا بلای ناگهانی دچار شدن.

 

به حساب (یا خدمت) کسی رسیدن

کسی را تنبیه کردن و کیفر دادن.

 

به خاک سیاه نشاندن

کسی را بدبخت و تیره‌روز کردن، بیچاره کردن و به ذلّت افکندن.

 

به خدا رسیدن

برای انجام کار یا رفتن به جایی رنج و غذاب و مشقت فراوانی متحمل شدن.

 

به خون کسی تشنه بودن

با کسی دشمنی شدید داشتن و از او متنفر بودن.

 

به در می‌گوید دیوار بشنود

به طور غیر مستقیم و با گوشه و کنایه منظور خود را بازگو کردن، حرف دل یا متلک و یا ایراد و انتقاد خود را به کسی یا در مورد کسی گفتن اما منظور کس دیگری بودن.

 

به دست و پای کسی افتادن

در نهایت عجز و خاکساری به کسی التماس کردن و توسل جستن.

 

به دعای گربه سیاه (گربه کوره) باران نمی‌آید

دعا یا نفرین آدم بدخواه یا نفهم و بی‌ارزش مستجاب نمی‌گردد.

 

به دل چسبیدن

لذت‌بخش و مقبول قرار گرفتن چیزی.

 

به دل کسی راه رفتن

مطابق میل کسی رفتار کردن.

 

به رخ کشیدن

خود نمایی کردن، به نمایش گذاشتن، منت گذاشتن.

 

 

به روباهه گفتند شاهدت کیه؟ گفت دُمم

کسی که برای تبرئه خود، هم‌دست خود را شاهد بگیرد.

 

به روی باز کسی می‌روند نه به در باز

برای میهمانان برخورد خوب و چهره گشادة میزبان مطرح است نه سفره پهرن و پذیرایی او.

 

به ریش کسی خندیدن

کسی را بی‌آنکه متوجه باشد مسخره کردن.

 

به سیم آخر زدن

قید همه چیز را زدن، برای رسیدن به هدف خود را از قید هر تکلف و آبرو یا حرمت رها کردن. نهایت تلاش را انجام دادن.

 

به شترمرغ گفتند بپر؛ گفت: شترم، گفتند بار ببر؛ گفت: مرغم

عذر و بهانه تنبل در برابر کار.

 

به صحرای کربلا زدن

به طور ناگهانی موضوع سخن را به جای دیگر کشاندن.

 

به صلّابه کشیدن

رنج و عذاب دادن، سخت‌گیری بیش از حد.

 

به کس کسونش نمی‌دم، به همه کسونش نمی‌دم

حرف پدر مادر برای بالا بردن ارزش دخترشان در مقابل خواستگارانش.

 

به کک بنده

گدا صفت، کسی که برای بی‌ارزش‌ترین چیز وکم‌ترین منفعت نظر داشته باشد.

به گرد پاش نمی‌رسد

به دو معنی:

اشاره به دوندة گریزان و ترسان یا عجول.

کسی که از جهتی در سطحی بسیار بالا قرار دارد و دیگری به حدّ و مرتبه او نمی‌رسد.

 

به گردن گرفتن

مسؤولیت امری را متقبل شدن.

 

به گوش خر یاسین خواندن

حرف یا نصیحتی که شنونده چیزی از آن نفهمد، راهنمایی و پند بی‌حاصل و بیهوده به گوش نااهل.

 

به لعنت خدا نمی‌ارزد

جنس نامرغوب که حتی ارزش لعنت فرستادن هم نداشته باشد.

 

به ما که رسید وا رسید

گِله شخص بد شانس به این معنی: نوبت ما که شد وضع به هم ریخت و عوض شد.

 

به مالت نناز که به یک شب بنده، به حسنت نناز که به یک تب بنده

اشاره به اینکه ثروت و زیبایی دو چیز متزلزل و ناپایدار هستند و نباید به آن‌ها مغرور و دلخوش بود.

 

به نام من به کام تو

کسی که از اسم و یا موقعیت کس دیگری استفاده کند.

 

به هر سازی رقصیدن

تمکین و اطاعت، هر تکلیف و دستوری را پذیرفتن.

 

به هر کجا که روی آسمان همین رنگ است

در همه جا مشکل و گرفتاری وجود دارد و وضع به همین منوال و اوضاع زندگی به همین ترتیب است و فرق چندانی نمی‌کند.

 

بی‌چاک دهن

بد دهن، کسی که همیشه دهانش به فحش و بد و بی‌راه باز باشد.

 

بی‌چشم و رو

نمک‌نشناس و قدرنشناس.

بیل‌زنی باغچه خودت را بیل بزن

به کسی گویند که در کار خودش وامانده و با دخالت در کار دیگری در صدد اصلاح و راه انداختن کارش برآید.

 

بی‌مایه فطیره

بدون زحمت و خرج کار پیش نمی‌رود.

لطفا بانظرات خود ما را برای ادامه راه دلگرم کنید.

سپاسگزارم

مدیریت سایت پارس ادب